Rocznik Astronomiczny 2010

LXV tom Rocznika Astronomicznego jest kontynuacją serii roczników astronomicznych opracowywanych i wydawanych nakładem Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie od 1946 roku.

W Roczniku na 2010 rok, podobnie jak w poprzednich Rocznikach, począwszy od Rocznika na 2004 rok, są uwzględnione zmiany związane z nowymi, dostosowanymi do precyzji współczesnych technik obserwacyjnych (poniżej mikrosekundy łuku), definicjami niebieskich systemów odniesienia, transformacji między tymi systemami oraz systemami czasu przyjętymi przez Międzynarodową Unię Astronomiczną IAU (2000 r.) i Międzynarodową Unię Geodezji i Geofizyki IUGG (2003 r.) za obowiązujące od 1 stycznia 2003 roku. Dodatkowo w Roczniku na 2010 rok, podobnie jak w poprzednich Rocznikach,

— począwszy od Rocznika na 2007 rok, uwzględniono nowe definicje oraz zmiany terminologiczne wynikające z rezolucji XXVI Zgromadzenia Generalnego IAU (Praga, 2006);

— począwszy od Rocznika na 2008 rok, w ślad za Rezolucją 2 XXIV Zgromadzenia Generalnego IUGG (Perugia, 2007) wprowadzono Geocentryczny Ziemski System Odniesienia GTRS, który został zdefiniowany w zgodności z Rezolucją B1.3 Zgromadzenia Generalnego IAU w 2000 roku, a także uzupełniono definicję Miedzynarodowego Ziemskiego Systemu Odniesienia ITRS jako szczególnego GTRS, którego orientacja utrzymywana jest w ciągłości z poprzednimi uzgodnieniami międzynarodowymi (orientacja BIH);

— począwszy od Rocznika na 2009 rok, w ślad za Rezolucją 1 XXVI Zgromadzenia Generalnego IAU (Praga, 2006) obligującej do wprowadzenia od 1 stycznia 2009 r. nowej teorii precesyjno-nutacyjnej IAU2006, część precesyjna modelu precesyjno-nutacyjnego IAU2000A zastąpiono teorią precesyjną P03.

Niniejszy tom Rocznika zawiera kilka uzupełnień i modyfikacji. W ślad za Rezolucją B2 XXVII Zgromadzenia Generalnego IAU (Rio de Janeiro, 2009) wprowadzono aktualną liste stałych astronomicznych IAU2009. Dokonano także korekt dotyczących wykorzystywanego w obliczeniach oprogramowania i zmian pozwalających na dalszą automatyzację obliczeń i czynności związanych z tworzeniem kolejnych wydań Rocznika. Zostało usuniętych przy tym kilka drobnych błędów, nie mających jednak widocznego wpływu na wartości prezentowanych danych.

Tekst rezolucji XXVII Zgromadzenia Generalnego IAU w 2009 roku, odnoszących się do systemów i układów odniesienia oraz fundamentalnych stałych astronomicznych, w tłumaczeniu na język polski, zamieszczono na stronach 212÷213 niniejszego Rocznika.

Definicje i wielkosci stałych astronomicznych użyte w Roczniku są oparte na rezolucjach podjętych przez Międzynarodową Unię Astronomiczną na kolejnych Zgromadzeniach Generalnych (Grenoble, 1976; Montreal, 1979; Patras, 1982), które stały się podstawą Systemu Stałych Astronomicznych IAU1976 i na uchwale Zgromadzenia Generalnego IAU (Rio de Janeiro, 2009), na mocy której wprowadzono system stałych astronomicznych IAU2009 oraz na rezolucjach Zgromadzenia Generalnego IUGG (Canberra, 1979), na którym przyjęto obowiązujący Geodezyjny System Odniesienia GRS80. Nowy System Stałych Astronomicznych IAU2009, zgodnie z Rezolucją B2 IAU 2009, od 2010 roku obowiązuje we wszystkich pracach astronomicznych oraz krajowych i zagranicznych rocznikach. Podane w Roczniku wielkości stałych astronomicznych odnoszą się do systemu IAU2009. Zostały one zaczerpnięte ze strony (http://maia.usno.navy.mil/NSFA/CBE.html). Dołączono również uzupełniającą listę stałych i wielkości pomocniczych — niektóre odniesione do poprzednio obowiazujących systemów. Mogą one być stosowane w obliczeniach nie wymagających najwyższych dokładności. Nowy geodezyjny układ odniesienia dyskutowany podczas XXII Zgromadzenia Generalnego IUGG (Birmingham, 1999) nie doczekał się jeszcze akceptacji jako obowiazujący.